Kürtçe zûgotînok (tekerlemeler), dilin fonetik özelliklerini vurgulayan, hızlı ve tekrarlayan seslerin kullanıldığı kısa şiirsel ifadeler olup, özellikle çocukların dil gelişimini destekler ve eğlenceli bir şekilde kelime dağarcığını genişletir. Genellikle ritmik bir yapıya sahip olan bu tekerlemeler, çocuklara doğru telaffuz pratiği yapma fırsatı sunarken, aynı zamanda halk arasında eğlenceli etkinliklerde kullanılır. 'Çîbanok çîbanok, çîbanokê min' gibi örneklerle ses ve hece tekrarına dayalı olarak dil becerilerini geliştiren zûgotînoklar, toplumsal kutlamalar ve halk eğlencelerinde de önemli bir yer tutar. Kürtçe zûgotînoklar, halk kültürünün canlı bir parçası olarak dilin zenginliğini ve halkın kültürel kimliğini yansıtan değerli bir gelenektir.
Kurm qurm qul kir.
(Ağaç kurdu, kökü deldi.)
Heft teşt mist nîsk.
(Yedi leğen, bir avuç mercimek.)
Rûvî li rê zivirî, rê li rûvî zivirî.
(Tilki yola, yol tilkiye döndü.)
Pişk û mişkê di kolê de. Min pişk xwar û mişk ma tê de.
(Bir parça et ve fare bir delikte. Ben eti yedim, fare kaldı yerinde.)
Min tiliya xwe da qijikê, got “qij”. Qijikê berê xwe da min, min got “qij”.
(Parmağımı kargaya uzattım, “gak” dedi. Bana yöneldiğinde ben de ona “gak” dedim.)
Beran borî di malê de, min beran xwar, beraz ma di malê de.
(Koç evde böğürüyor. Ben koçu yedim, domuz kaldı evde.)
Çêçik û kûçik di malê de. Çêçik firiya, min çêçik xwar. Kûçik firiya, min çêçik xwar.
(Civciv ve köpek bir evdedir. Civciv uçtu, ben civcivi yedim. Köpek uçtu, ben civcivi yedim.)
Heft hirç, heşt hirç
Her heft hirç, her heşt hirç
Her heft hirçê pişt bi pirç
Her heşt hirçê pişt bê pirç
Rûvî li rê zivirî, rê li rûvî zivirî.
(Tilki yola, yol tilkiye döndü.)
Beran borî di malê de, min beran xwar, beraz ma di malê de.
(Koç evde böğürüyor. Ben koçu yedim, domuz kaldı evde.)
Çêçik û kûçik di malê de. Çêçik firiya, min çêçik xwar. Kûçik firiya, min çêçik xwar.
(Civciv ve köpek bir evdedir. Civciv uçtu, ben civcivi yedim. Köpek uçtu, ben civcivi yedim.)
Sê zebeş zebeşê şemsê
Mele şemsedîn melê şemsê
Remo remo repisé
çû ser dar reqisî
şivên sofí soso şeş in
Xale bekîr çavê xwe vekir
Eynik danî li xwe mêze kir
sert xwe şûşt ruyê xwe şe kir
xwûrîniya xwe kir bi şer û şekir
şal û kapik li bean ewe kir
Ne gûh da min ne bi peyda te kir
rabû bi rê ket çû dîyarbekir
ax bêakil xalê bekir
Yek û yek teyrê belek
zaza dilbil dermanê dil
şeker û şema li ber Sema
çem çikîya av tê nema
ez kuncî tu kuncî
li ser textika birincî