20. yüzyıl, Kürt edebiyatı için derin bir dönüşüm ve modernleşme süreci olmuştur. Osmanlı İmparatorluğu'nun son döneminden başlayarak, özellikle 20. yüzyılın başlarında Kürtler, kültürel ve dilsel kimliklerini savunma adına edebiyatı bir araç olarak kullanmaya başlamıştır. Osmanlı İmparatorluğu'nun son yıllarında, Türk ve Arap milliyetçiliklerinin etkisi altında, Kürt aydınları da kendi kimliklerini inşa etme çabalarına girmiştir. Cumhuriyet’in ilanından sonra, özellikle Türkiye’de Kürtlerin dil ve kültür üzerindeki baskılara karşı yazdıkları eserlerle, modern Kürt edebiyatının temelleri atılmaya başlanmıştır. Batı’daki edebiyat akımlarından, özellikle Fransız Devrimi’nden etkilenmiş olan Kürt aydınları, bireysel özgürlük, eşitlik ve özgür düşünce gibi evrensel değerleri edebi eserlerinde işlemeye başlamışlardır. Bu dönemde, geleneksel halk edebiyatı biçimlerinin ötesine geçilerek, roman, hikaye, şiir gibi Batı tarzı türler Kürt edebiyatına girmiştir. Batılı anlamda edebiyatın temelleri atılırken, Kürt halkının yaşadığı coğrafyalarda ve kültürel bağlamda özgürlük, kimlik ve hak mücadelesi ön plana çıkmıştır.
Kürt edebiyatında 20. yüzyılın başlarında, halk edebiyatından ilham alınarak yazılan eserler hâkim olsa da, özellikle 1920’lerden sonra edebiyat bir anlamda toplumsal ve kültürel bir direniş aracı haline gelmiştir. Bu yıllarda, Kürt kimliğinin korunması, dilin varlığını sürdürmesi ve Kürt halkının haklarının savunulması temel meseleler haline gelmiştir. Mehmed Uzun gibi önemli edebiyatçılar, 1980'lerde özellikle Kürt halkının siyasi mücadelelerini ve kültürel kimliğini savunmuş, romanlarında bu temaları işlerken, Kürt halkının varoluş mücadelesini edebiyat aracılığıyla anlatmışlardır. Uzun'un eserleri, sadece bir halkın özgürlük mücadelesini değil, aynı zamanda o halkın kültürünün, dilinin ve kimliğinin savunulması gerektiğini de vurgulamıştır. Bu dönemde, aynı zamanda Şêrko Bêkes gibi şairler de şiirlerinde bu özgürlük mücadelesini ve kimlik arayışını dile getirmiştir. Şiir, hem bir ifade biçimi hem de bir direniş aracı olarak önemli bir rol oynamıştır. Modern Kürt edebiyatı, 20. yüzyıl boyunca hem yerel hem de küresel düzeyde etki yaratmış, yazılı dilin özgürleşmesi ve kültürel kimliğin korunması için büyük bir rol oynamıştır. Aynı zamanda, Kürt halkının karşılaştığı baskılar ve zorluklar da edebiyatın merkezinde yer almış, dilsel ve kültürel özgürlük arayışları sıklıkla işlenmiştir. 1980'ler ve 1990'lar, Kürt edebiyatının yalnızca yerel değil, küresel ölçekte tanındığı bir dönem olmuştur. Kürt mücadelesinin dünya çapında görünürlüğü artarken, Kürt edebiyatçıları da bu durumu eserlerinde dile getirmiş, uluslararası platformda seslerini duyurmuşlardır. Bakhtiyar Ali, Zehra Doğan gibi yazarlar, Kürt kültürünü küresel düzeyde tanıtmış, dilin ve kimliğin korunmasının önemi üzerine uluslararası bir bilinç oluşturmuşlardır.
Bu süreçte, İstanbul'un da Kürt aydınlanmasındaki rolü çok büyüktür. Bizans ve Osmanlı İmparatorluklarına başkentlik yapmış olan İstanbul, dünya coğrafyasındaki en önemli kavşaklardan biriydi. Çeşitli halklar ve kültürlerin buluşma noktası olan bu şehir, Kürt aydınlarının buluştuğu, edebiyat ve fikirlerinin şekillendiği bir merkez haline gelmiştir. 19. yüzyıl sonları ve 20. yüzyıl başları, Avrupa’daki aydınlanma hareketlerinin etkisiyle İstanbul, düşünsel ve siyasi gelişmelerin hızla yaşandığı bir şehir olmuştur. Bu dönemde İstanbul’a yerleşen Kürtler, hem ticaret yapmak hem de eğitim almak amacıyla bu şehre akın ettiler. Özellikle Aşiret Mektepleri’nde eğitim gören gençler ve sürgün edilen beylikler İstanbul’a gelerek burada Kürt kimliğini savunan ilk gazete ve dergileri yayımladılar. İstanbul'un çoksesliliği içinde Kürtçe şarkılar, şiirler, gazeteler ve dergiler, şehrin kültürel zenginliğine katkı sağladı. İstanbul, aynı zamanda Kürt aydınlarının buluştuğu bir düşünsel merkez olmuş ve bu şehre yerleşen Kürtler, modern Kürt edebiyatının temellerini atmaya başlamışlardır. İlk Kürtçe gazete ve dergiler burada yayımlanmış, ilk öğrenci cemiyetleri ve kadın cemiyetleri kurulmuştur. Bu dönemde söylenen her söz, yazılan her kelime ve basılan her sayfa, Kürt halkının özgürlük mücadelesinin bir parçası haline gelmiştir. Modern Kürt edebiyatı, işte bu yıllarda, hem toplumsal bir hareketin hem de kültürel bir direnişin ürünü olarak yükselmiştir. 20. yüzyılda Kürt edebiyatı, dilin, kültürün ve kimliğin korunması için verdiği mücadeleyle, hem yerel hem de küresel anlamda büyük bir etki yaratmış, Kürt halkının özgürlük taleplerini güçlü bir biçimde dile getirmiştir.