Daha Fazla

Kürt Mitolojileri


Q


Quling

Quling, turna kuşudur. Kürt mitolojisinde, Simurg'dan sonra belki de en fazla öne çıkan kuştur. Kürt müziği ve klasik edebiyatında turna benzetmeleri sıkça yer alır. Urfa Göbeklitepe'de, MÖ 10 bin yıla tarihlenen Xerbereşk Tapınağı'nda birçok turna motifi bulunmuştur. Bu tapınaktaki bazı motiflerde turnalar, güneşin etrafında bir halka oluşturmuş, diğerlerinde ise turnalar çember şeklinde tasvir edilmiştir. Ayrıca burada bulunan on iki tanrı heykelinin, turna çemberi ve semah dansı duruşuna benzer olduğu aktarılmaktadır. Tarihi kaynaklara göre, Alevilikteki semah dansının da turnaları simgelediği belirtilir. Bu 'cem' dansı, İslami kültürden değil, Aryen inançlarından gelir ve semah, turna dönüşümünü canlandırıp teatral bir hale getirir. Bu, dini bir ritüeldir. Ayrıca Türkçede turnanın başı veya gagası için 'dönbaba' terimi kullanılmaktadır. Turna, kolektif olarak hareket eden bir kuş türüdür. Halka ve çember, kolektiviteyi ve birliği simgeler. Neredeyse tüm Kürt halay ve oyunları kolektif olup, çember veya halka şeklinde yapılır. El sanatlarında ise turna motifleri, eski Kürt geleneklerinde nakışla işlenip duvarlara asılan perdelerde ve turnaların uçuş zincirinin, halka ve çember biçimlerinin resmedilmesi, eski Kürt inançlarının bir yansıması olarak kabul edilir.