Emevilerin Medya'ya gelişleri, İslam fetihleri sürecinde önemli bir dönemeçtir. Bu süreç, Sasanilerin zayıflaması ve Arap ordularının genişlemesiyle ilişkilidir. Aynı zamanda, bu fetihlerin Kürt aşiretleri ile olan bağlantıları da dikkat çekmektedir. İşte bu konu hakkında detaylı bir inceleme:
7. yüzyılın başlarında Sasaniler, iç savaşlar ve dış saldırılar nedeniyle zayıflamıştı. Arap İslam orduları, bu durumu fırsat bilerek Sasanilerin kontrolündeki topraklara yönelmeye başladılar. 1
637 yılında Küfe’nin fethedilmesi, Emevi ordusunun Medya’ya doğru ilerlemesinin önünü açtı. Küfe, stratejik bir merkez olarak Medya’ya açılan kapıydı. Arap orduları, bu bölgeden Medya’ya seferler düzenledi.
2
Küfe’nin fethi, Kürtlerin İslamiyetle tanışması açısından önemli bir dönemdir. Kürt aşiretlerinin Arap fetihleri sırasında Küfe’ye gelmesi, İslam kültürü ve inancıyla tanışmalarına zemin hazırlamıştır.
İbn Haldun’un Mukaddime: İbn Haldun, Kürtlerin İslam’ı kabul etme sürecini ve Araplarla olan etkileşimlerini ele almıştır. İslam’ın yayılması sırasında yerel halklarla olan ilişkilerde Kürtlerin rolüne değinmiştir.
Taberi’nin Tarihi: Taberi, İslam tarihinin önemli kaynaklarından biridir ve Kürtlerin İslamiyetle tanışmalarını ve Arap fetihleri sürecindeki rollerini anlatan bilgiler içermektedir.
İbn Zübeyr’in Kütüb-i Süleymaniye: Bu eser, İslam’ın erken döneminde Kürtler ile ilgili bilgilere yer vermektedir ve Kürtlerin Arap fetihleri sırasında İslam’ı kabul etme süreçlerini ele almaktadır.
Emevi orduları, 651 yılında Medya’yı fethetti. Bu fetih, Sasanilerin doğudaki hâkimiyetine son vermiştir. Medya’nın fethi, Arap İslam ordularının başarılı seferlerinin bir parçasıydı ve bu süreçte yerel halkların direnişi ile de karşılaşılmıştır. 3 Emeviler Dönemi'nde (661-750) Kürtler, çeşitli sosyal, politik ve askeri rollere sahipti. Bu dönemde Kürtlerle ilgili kaynaklar sınırlı olsa da, bazı önemli eserlerde bu konulara değinilmektedir. Aşağıda, Emeviler Dönemi’nde Kürtlerin durumu, rolleri ve ilişkileri hakkında detaylı bilgiler ile kaynakçaları sunulmuştur.
Emeviler döneminde Kürtler, dağlık bölgelerde yaşayan aşiretler halinde organize olmuşlardı. Bu aşiretler, yerel yönetimlerle etkileşimde bulunmuş ve zaman zaman Emevi yönetimine karşı direnç göstermişlerdir. 4
Emevi yönetimi altında Kürtlerin durumu, çeşitli askeri ve politik etkileşimlerle şekillenmiştir. Emevi yönetimi, yerel aşiretlerle ilişkilerini sürdürmek için bazen askeri işbirlikleri yapmıştır. 5
Kürt aşiretleri, Emevi ordularının bir parçası olarak askeri seferlere katılmışlardır. Bu dönemde bazı Kürt aşiretleri, Arap fetihlerine destek vermiştir. 6
Emevi yönetimine karşı bazı Kürt aşiretleri zaman zaman isyanlar düzenlemişlerdir. Bu tür direnişler, yerel güçlerini koruma çabalarının bir parçası olarak değerlendirilmiştir. 7
Emeviler döneminde İslam, Kürt toplulukları arasında hızla yayıldı. Kürtler, İslam kültürü ve dili ile etkileşime girdiler. Bu dönemde İslam, Kürt toplulukları arasında dini ve sosyal hayatı şekillendiren önemli bir faktör olmuştur. 8
Emeviler Dönemi, Kürtler için sosyal, politik ve kültürel anlamda önemli bir dönemdir. Kürtler, bu süreçte hem Emevi yönetimiyle etkileşimde bulunmuş hem de kendi kimliklerini korumaya çalışmışlardır. Emeviler, Kürtleri askeri olarak kullanırken, aynı zamanda Kürt topluluklarının İslam dinini benimsemesine ve kültürel etkileşime girmesine olanak sağlamışlardır.
Emevi Halifeliği, içsel sorunlar, dış baskılar ve özellikle Abbâsî isyanı sonucunda 750 yılında yıkılmıştır. Kürtler, bu süreçte hem Emevi yönetimiyle işbirliği yapmış hem de yerel güç olarak bağımsızlık arzularını geliştirmiştir. Emevilerin zayıflaması, Kürtlerin bölgedeki siyasi varlıklarını güçlendirmiştir. Bu tarihsel dönem, Kürtlerin ilerleyen dönemlerdeki siyasi kimliklerinin oluşumunda önemli bir rol oynamıştır.