Berzikan/Hasnaviler Hasanveyhiler

Hasneviler ya da Hesnewiyan, 959 ile 1015 yılları arasında bugünkü İran’ın Şehrizor, Dinaver, Hamedan, Nihavend ve Ahvaz gibi bölgelerinde Barzikani Aşireti mensupları tarafından kurulmuş bir Kürt devletidir. ^{1 2}

Berzikan Devleti: Bu devletin temelleri, 941 yılında Mir Hüseyin tarafından Dinaver ve Şehrizor kentlerinde atılmıştır. Mir Hüseyin, Berzikan kabilesinin lideriydi. Vendad ve Ganim isimli kardeşleri ise İşani kabilesinin başında bulunuyordu. Bu nedenle, Dinewer, Hamedan, Nihavend, Samxan ve Azerbaycan bölgesindeki birçok kasaba, onların yönetimini tanımış ve bağlılık göstermiştir. Ancak, 960 yılında Vendad’ın ve 961 yılında Ganim’in ölmesinin ardından, tüm ülkenin yönetimi Mir Hüseyin’in oğlu Hasnaweyh’in eline geçmiştir.

Hasneweyh, babasının vefatından sonra yönetimi devraldı. Ancak asıl devletin kurucusu olarak kendisinin kabul edildiği söylenir, çünkü babasının döneminde devlet merkezi zayıftı ve siyasi istikrar sağlanamamıştı. Hasneweyh dönemi daha iyi belgelenmiştir. Bu dönemde Muizzu’d-Devle, Yinal Kuş komutasındaki bir orduyu Musul’un Şehrizor bölgesine göndermiştir. Fakat Erbil’in batısında, Hasneweyh bu orduyu durdurarak ağır bir yenilgiye uğratmıştır. Muizzu’d-Devle bu yenilgiden sonra yetersiz kalmış, yeni bir ordu göndererek Dinewer’a saldırmış ve burayı yağmalamıştır. Aynı dönemde düşmanın, Muizzu’d-Devle’nin kardeşi Ruknu’d-Devle’ye Cûrjan’da saldırması üzerine, Ruknu’d-Devle yardım istemiştir. Bunun sonucunda Muizzu’d-Devle barış talep etmiş ve Mir Hasneweyh de bu talebi kabul etmiştir.

Ancak 966 yılında Mir Hasneweyh ile Muizzu’d-Devle’nin oğlu İzu’d-Devle Bakhtiyar arasında yeniden bir savaş patlak vermiştir. Bu savaşta Bakhtiyar yenilmiş, Mir Hasneweyh ise gücünü artırmıştır. Bir yıl sonra, 967’de Hamdanîlerle birleşen düşmanlar Dinaver’a saldırarak zafer kazanmışlardır. Bu dönemde Hasneviler ile Deylamiler arasında düşmanca ilişkiler hâkimdi. Deylamilerin hükümdarı Sehlan bin Musafir, Hasnevi Devleti’ni ortadan kaldırmak amacıyla bir ordu toplamış, ancak Mir Hasneweyh onu kuşatmış ve ordusunu ateşe vermiştir. Deylamiler teslim olmak zorunda kalmıştır.

Bu gelişmelerin ardından Ruknu’d-Devle, Ebu’l-Fadl bin Amid komutasında bir ordu göndermiştir. Ancak Ebu’l-Fadl, Hemedan’a vardığında vefat edince, yerine oğlu Ebu’l-Fatîh geçmiş ve Rey şehrine dönerek Mir Hasneweyh ile barış yapmıştır. Mir Hasneweyh de bu barışı takdir ederek ona hediyeler ve 50.000 dinar göndermiştir. Daha sonra Buveyhîler arasında Navber Savaşı’nda Mir Hasneweyh önce Bakhtiyar’ı, ardından Adûdu’d-Devle’ye karşı Fahru’d-Devle’yi desteklemiştir. Mir Hasneweyh, 979 yılında eyalet başkenti Sermaç’ta vefat etmiştir.

Hükümdarlar

Kaynakça