2011'de Arap Baharı, Suriye'ye de sıçradı. Tunus'taki devrimin etkisiyle, Suriye vatandaşı Hasan Ali Akleh, kuzeydeki El-Haseke şehrinde kendini yakarak protesto etti. Bu olay, aktivistleri, çoğu hükümetin baskılarından korktuğu için, nadir görülen bir 'Öfke Günü' eylemi yapmaya itti. Ancak birkaç gün sonra, polis tarafından dövülen bir dükkân sahibine tepki olarak yeni protestolar patlak verdi. Protestolar daha küçük ölçekli devam ederken, 7 Mart 2011'de on üç siyasi tutuklu açlık grevine başladı ve bu, Esad hükümetine karşı daha geniş bir hareketin doğmasına yol açtı. Üç gün sonra, birçok Suriye Kürt'ü, dayanışma amacıyla açlık grevine katıldı. 12 Mart'ta Kamışlı ve Haseke'de, Esad hükümetine karşı ve Kürt Şehitleri Günü'nü anmak için büyük gösteriler yapıldı.
1
2
Mart ve Nisan 2011'de protestolar hızla yayıldı. Esad hükümeti, şimdiye kadar vatandaşlık hakkı tanınmamış binlerce Kürt'e vatandaşlık vererek onları yatıştırmayı hedefledi. Yaz aylarına gelindiğinde, protestolar, hükümetin sert baskılarına rağmen büyümeye devam etti. 2012 yılında YPG, Rasulayn ve Suriye'nin kuzeyindeki bazı kasabaları kısmen ele geçirdi (Resulayn Muharebesi bu dönemde yaşandı). Ağustos ayında, muhalif gruplardan oluşan bir koalisyon, Esad hükümetine karşı daha demokratik ve çoğulcu bir alternatif yaratma amacıyla Suriye Ulusal Konseyi'ni kurdu. Ancak grubun kuruluşundan itibaren, iç çatışmalar ve katılım ile siyasi meselelerde anlaşmazlıklar yaşandı. 2011'in sonlarına doğru halk ayaklanması, silahlı çatışmaya dönüşerek Özgür Suriye Ordusu'nun birleşmesiyle büyük ölçüde Orta ve Güney Suriye'ye yayıldı.
3
4
Suriye'deki 12 Kürt partisinin oluşturduğu Suriye Kürt Partileri Ulusal Hareketi, 31 Mayıs 2011'de Türkiye'nin Antalya şehrinde düzenlenen Suriye muhalefeti zirvesini boykot ederek, 'Türkiye'de düzenlenen böyle bir toplantının Suriye'deki Kürtlere zarar vereceğini, çünkü Türkiye'nin Kürtlerin taleplerine karşı olduğu' şeklinde bir açıklama yaptı. Ağustos ayında İstanbul'da gerçekleştirilen ve Suriye Ulusal Konseyi'nin kurulmasına yol açan zirveye, Suriye Kürt Partileri Ulusal Hareketi'ndeki partilerden yalnızca Kürt Birlik Partisi ve Kürt Özgürlük Partisi katıldı. Mart 2011'den itibaren Suriye'nin Kürt nüfusunun yoğun olduğu bölgelerde hükümete karşı protestolar, daha geniş çapta Suriye ayaklanmasının bir parçası olarak devam ediyordu. Ancak, muhalif Kürt Demokratik Birlik Partisi (PYD) ve Kürt Ulusal Konseyi (KNC) 11 Haziran 2012'de, Irak Kürdistanı Başkanı Mesut Barzani'nin himayesinde Erbil'de yedi maddelik bir anlaşma imzaladıktan sonra çatışmalar başladı. Ancak bu anlaşma hayata geçirilemedi ve iki taraf arasında, 12 Temmuz'da Suriye'deki tüm Kürt kontrolündeki bölgelerin yönetim organı olarak Kürt Yüksek Komitesi'nin kurulmasını öngören yeni bir işbirliği anlaşması imzalandı. 5 6 7 8
Halk Koruma Birlikleri (YPG), 19 Temmuz 2012'de Kobanê şehrini ele geçirerek çatışmaya katıldı ve ardından 20 Temmuz'da Amuda ve Efrîn'i de ele geçirdi. Suriye güvenlik güçleri, bu şehirlerde büyük bir direniş göstermeden geri çekildi, bu nedenle şehirler herhangi bir büyük çatışma olmadan YPG'nin kontrolüne geçti. Suriye Ordusu, bu bölgelerden başka alanlarda savaşmak üzere çekildi. Sonrasında, Kürt Ulusal Konseyi (KNC) ve PYD, ele geçirilen şehirlerin yönetimini paylaşmak için ortak bir liderlik konseyi kurdu. YPG güçleri ilerlemeye devam etti ve 21 Temmuz'da Türkiye sınırına 10 kilometre mesafede bulunan El Malikiye'yi (Kürtçe: Dêrika Hemko) ele geçirdi. Aynı dönemde, Kürtler için en büyük Suriye şehri olan Kamışlı'yı da hedef almışlardı.
9
10
O gün, Suriye hükümeti, Kürt YPG üyelerinden oluşan bir devriyeye saldırarak bir savaşçıyı yaraladı. Ertesi gün, Kürt güçlerinin El Malikiye'de hala çatıştığı ve hükümet güvenlik güçlerinin protestoculara ateş açtığı bildirildi. Bu olaylar sonucunda, genç bir Kürt aktivist hayatını kaybetti. YPG, Kürtlerin verdiği ültimatom sonrasında güvenlik ve siyasi birimler bu bölgelerden çekildikten sonra Ra's al-'Ayn (Kürtçe: Serê Kaniyê) ve El-Darbasiyah (Kürtçe: Dirbêsiyê) kasabalarını da kontrol altına aldı. Aynı gün, YPG ile hükümet güçleri arasında Qamişlo'da çatışmalar yaşandı; bu çatışmalarda bir Kürt savaşçı öldü, iki kişi yaralandı ve bir hükümet yetkilisi de yaralandı. PYD, 24 Temmuz'da, Suriye güvenlik güçlerinin, El-Malikiyah ile Türkiye sınırı arasındaki 16.000 nüfuslu küçük Kürt kenti El-Ma'bada'dan (Kürtçe: Girkê Legê) çekildiğini açıkladı. YPG güçleri, daha sonra bu bölgedeki tüm hükümet kurumlarının kontrolünü ele geçirdi.
11
12
1 Ağustos 2012'de, Suriye çevresindeki devlet güvenlik güçleri Halep'teki çatışmalara odaklanabilmek için bölgeden çekildiler. Bu büyük çekilme esnasında, YPG, çok az çatışma ve kayıpla, en azından Qamişlo, Efrin, Amude, Dirbesiye ve Kobanê'nin bazı bölgelerini kontrol altına aldı.Fransa'da, Rojava'ya destek vermek amacıyla anarşistler ve Kürtler bir yürüyüş düzenlediler. 2 Ağustos 2012'de, Demokratik Değişim için Ulusal Koordinasyon Komitesi, Suriye'deki Kürt nüfusunun yoğun olduğu şehirlerin çoğunun, Kamışlı ve Haseke dışında, artık hükümet güçleri tarafından kontrol edilmediğini ve bu şehirlerin Kürt siyasi partileri tarafından yönetildiğini açıkladı. Kamışlı'da ise, hükümetin askeri ve polis güçleri kışlalarında kalmaya devam etmiş, şehirdeki idari yetkililer de Kürt bayrağının çekilmesine onay vermiştir. Aylar süren fiili yönetimin ardından, PYD, 9 Ocak 2014'te bölgesel özerkliğini resmen ilan etti. Seçimler yapılmış, halk meclisleri kurulmuş ve Rojava Anayasası kabul edilmiştir. O zamandan sonra, bölge sakinleri yerel meclisler kurmuş, okulları yeniden açmış ve toplum merkezleri oluşturmuş, aynı zamanda Irak ve Şam İslam Devleti'nin (IŞİD) Fırat Nehri'nin doğusundaki neredeyse tüm toprakların kontrolünü ele geçirmesine karşı direniş göstermiştir. Bu süreç, tabandan gelen demokrasi modellerinin gelecekte Suriye genelinde uygulanabilecek bir model olarak kabul edilmesinde önemli bir rol oynamıştır. 13 14