Kürdistan Bölgesel Yönetimi, şu an Güney Kürdistan'da bulunan özerk bir resmi yönetim organıdır. Hükümetin kabinesi, Kürdistan Bölgesi'nde çoğunluğu elinde bulunduran parti veya liste tarafından belirlenen başbakanı seçer. Başbakan, doğrudan bölgedeki seçmenler tarafından seçilir ve kabinenin başı olarak, yürütme yetkilerini kabineye devreden devletin lideridir. Başbakan, genellikle yasama organının başkanıdır ancak yürütme yetkisini bölge başkanıyla paylaşır. Kürdistan Bölgesi Başkanı aynı zamanda Peşmerge Silahlı Kuvvetlerinin başkomutanıdır.
Osmanlı İmparatorluğu döneminde, bölge yaklaşık 400 yıl boyunca Kürt Soran Emirliği ve Baban Prensliği'nin yönetimindeydi. Osmanlı'nın çöküşüyle birlikte, Eylül 1922'de Iraklı Kürtler, Şeyh Mahmut Berzenci'nin liderliğinde Kürdistan Krallığı'nı kurdular. Ancak, bölgeyi manda yönetimi altında tutan Birleşik Krallık, bölgeye büyük bir saldırı düzenledi ve iki yıl süren çatışmaların ardından, 1924'te Kürdistan Krallığı işgal edildi. Daha sonra, Mustafa Barzani'nin öncülüğünde Kürt milliyetçiliği güçlendi ve uzun yıllar sürecek çatışmaların temelleri atıldı. 1943'te, Kürt lideri Mustafa Barzani, Kürdistan'daki Irak polis karakollarına saldırılar yapmaya başladı. Bunun üzerine Bağdat hükümeti, bölgeye 30.000 asker göndererek hâkimiyet kurdu. Iraklı Kürt liderler ise İran'a sığındı. Mustafa Barzani, İran'da Kürdistan Demokratik Partisi'ni kurarak İran ve Sovyetler Birliği'nin desteğini kazandı. Başarılı bir diplomasiyle 1960'ların başında İsrail'in desteğini de elde etti. 1961 ile 1970 yılları arasında Kürtler, Irak hükümetiyle savaştı ve bu savaşın sonunda özerklik sağlanması için bir anlaşma yapıldı.
Irak'ın kuzeyindeki bölge, 11 Mart 1970'te Saddam Hüseyin ile Mustafa Barzani arasında yapılan anlaşma sonucunda kuruldu. Bu özerklik anlaşmasına göre, Irak'ın kuzeyindeki üç il ve yaklaşık 37.000 km²'lik bir alan, Erbil'de oluşturulacak bir yerel parlamento tarafından yönetilecekti. Ayrıca, Irak Meclisi'nde 5 bakan ve başbakan vekili Kürt olacak, Kürtçe de Arapçayla birlikte ülke genelinde ikinci resmi dil olarak kabul edilecekti. İran-Irak Savaşı (1980-1988) sırasında, bu bölge merkezi hükümetin kontrolünden çıkmış ve İran tarafında, Saddam Hüseyin'e karşı mücadele etmişti. Saddam Hüseyin, savaş öncesinde bu anlaşmayı feshetmiş ve 1974'te Kürt bakanlarını meclisten çıkarmıştı. Bunun üzerine Kürtler isyan etmişti, bu durum ise Irak için olumsuz bir etki yaratmış, çünkü Kuzey bölgesi, Saddam Hüseyin'e karşı İran'la ittifak yapmıştı. Birinci Körfez Savaşı (1991) öncesinde ve savaş sırasında, on binlerce Kürt mülteci Türkiye'ye sığınmıştı. Türkiye'nin kurduğu kamplarda, bu mültecilere sağlık, barınma ve giyim yardımları sağlanmıştı. Saddam Hüseyin devrilip, Kürt liderler yeni dönemde söz sahibi olana kadar, mülteciler Türk pasaportu ile yurtdışına çıkmışlardı. İkinci Körfez Savaşı (2003) sonrasında, Saddam Hüseyin'in liderliğindeki Baas rejimi devrilmiş ve Irak, federal bir devlete dönüşmüştür. 2005'te yapılan halk oylamasıyla kabul edilen yeni Irak Anayasası'na göre, Kürdistan Bölgesi, federal Irak devleti içinde federe bir devlet olarak tanınmıştır.
1992 yılında, Irak Kürdistan Bölgesi, bir hükümet kurma ve bölgesel bir meclis oluşturma kararı almıştır. 19 Mayıs 1992'de yapılan seçimlerde, bölgesel parlamento yeniden belirlenmiş ve YNK (Kürdistan Yurtseverler Birliği) 50, PDK (Kürdistan Demokrat Partisi) ise 50 koltuk kazanmıştır. Ayrıca, Asurîler'in 'Demokratik Hareket' partisi 4 koltuk, 'Hristiyan Birliği' partisi ise 1 koltuk almıştır. 4 Temmuz 1992'de ise parlamento, Kürdistan Federal Bölgesi'nin bağımsızlığını ilan etmiştir.
Seçimlere katılan partiler şunlardı:
1-PDK: Başkan Mesud Barzani
2-YNK: Başkan Celal Talabani
3-Kürdistan Demokratik Halk Partisi: Başkan Sami Abdulrahman
4-Kürdistan-Irak Sosyalist Partisi: Başkan Resul Mamend
5-Kürdistan Sosyalist Partisi (PASOK): Başkan Abdula Agirin
6-Kürdistan İslami Hareketi: Başkan Şeyh Usman Ebdeziz
7-Diğer katılımcı partiler:
-Kürdistan-Irak Komünist Partisi: Başkan Eziz Mihemed
-Asurî Demokratik Hareketi: Başkan Younadim Yusuf
-Kürdistan İşçi Partisi: Başkan Qadir Ezîz
Seçimlerde, bir partinin Kürdistan Parlamentosuna girebilmesi için en az %7 oy alması gerektiği bir şart da vardı. Ancak, 1994 yılında her iki parti arasındaki düşmanlık nedeniyle Kürdistan'da iç savaş başlamış ve bu savaş, Kürdistan tarihinde 'Kardeş Kardeşe Savaş' olarak anılmaya başlanmıştır.
Bölgesel meclisin kurulmasının ardından, yönetimle ilgili çeşitli sorunlar baş göstermiştir. PDK, Duhok ve çevresinde güçlü bir otoriteye sahipken, YNK ise Süleymaniye çevresinde güçlüydü. Hewlêr’de iki güç arasında bir işbirliği bulunmakla birlikte, tam anlamıyla bir birleşim sağlanamamıştır. Genelde, bölge Deriyê Brahîm Xelîl yolu üzerinden yönetiliyordu ve bu yol üzerindeki gelirler her iki taraf için bir anlaşmazlık konusu olmuştur. Sonuç olarak, 1994 yılında PDK ile YNK arasında iç savaş patlak vermiştir. Bu dönem, Kürdistan tarihindeki 'Kardeş Kardeşe Savaş' olarak adlandırılmıştır. 1996 yazında, YNK, İran’ın desteğiyle PDK’ye karşı saldırıya geçmiştir. Çaresiz kalan Mesud Barzani, Saddam Hüseyin’den yardım talep etmiştir. Sonuç olarak, YNK, PDK ve Irak, Hewlêr’den uzaklaştırılmıştır. Ancak, iki parti arasındaki çatışmalar devam etmiştir.
Dışişleri Bakanlığı aracılığıyla, PDK ve YNK arasında görüşmeler yapılmış ve 1998 yılında iki taraf bir uzlaşma sağlamıştır. Bu anlaşmaya göre, Süleymaniye, YNK’nin bölgesi olarak kalırken, Hewlêr ve Duhok PDK’nin kontrolüne geçmiştir. İki bölge arasındaki sınırda ise Türk askerleri konuşlandırılmıştır. Ancak, birkaç yıl sonra iki bölge arasındaki ilişkiler gerilmiş ve Türk askerlerinin bölgeden çekilmesi talep edilmiştir. 2002 yılı sonunda, YNK Hewlêr parlamentosuna katılmayı kabul etmiş ve parlamentoya üye olmuştur. Bu birleşme ile birlikte Kürtler, psikolojik olarak güçlenmiş ve Irak Savaşı’na büyük bir güçle katılmışlardır.
Kürdistan hükümeti, çoğulcu, federal, liberal, anayasal ve laik bir yapıya sahiptir. Parlamenter sistemle iktidara gelir ve fiilen onaylanmıştır. Kürdistan Bölgesi anayasası, bölgedeki azınlıkların haklarını güvence altına alır ve onlara kendi ana dillerinde eğitim alma ve ana dillerinde yayın yapma hakkı tanır.
| PDK | %45 |
| YNK | %43,8 |
| Kürdistan İslami Hareketi (IMK) | %5,1 |
| Kürdistan Sosyalist Partisi (PASOK) | %2,6 |
| Irak Komünist Partisi (ICP) | %1,0 |
Kürdistan ordusu, Peşmergelerden oluşmaktadır. Kürdistan Ordusu'nun resmi statüsü, 2005 yılında kabul edilen Irak anayasasıyla onaylanmıştır. Peşmergeler dışında, kadın askerlerin de yer aldığı özel birlikler bulunmaktadır. Peşmerge sayısı ise yaklaşık 200 bin kişidir.
Askeri teçhizat:
-350 tank
-40 helikopter
-Tanksavar ekipmanları
-Hafif hava savunma sistemleri
-Zırhlı araçlar
Irak Petrol Bakanlığı'nın Haziran 2017'de yaptığı açıklamaya göre, Kürdistan Bölgesi günde 520 bin varil petrol ihraç etmektedir. Mart 2014'te ise Irak, Kürdistan Bölgesi'nin HHK tarafından gizlice petrol satması nedeniyle bölgenin bütçesini kesmiştir. Ayrıca, Shamaran ve TAQA Atrush petrol şirketlerinin çöküşüyle, Atruş bölgesinde günlük 30.000 varil petrol üretimi gerçekleşmeye başlamıştır.
Güney Kürdistan Bölgesi'nin nüfusunun büyük kısmını Kürtler oluştururken, Araplar, Türkmenler ve Aramiler de burada yaşamaktadır. Bölgedeki dini ve etnik çeşitlilik içinde, Müslümanlar (hem Sünniler hem de Şiiler), Ezidi Kürtler, Zerdüştler, Yahudiler, Kakei (Yaresani) ve Hristiyanlar da yer almaktadır.